Pochodzi z Białorusi, w Polsce powszechna na Podlasiu i Suwalszczyźnie, Mazowszu oraz Śląsku. Babka ziemniaczana ma wiele imion: kartoflak, kartoflarz, tarciuch, blaszak, bugaj, pyrczok, rejbak, parepac, kajzer, kugiel, bulbynek. To jedno z najbardziej rozpoznawalnych dań kresowych, mające kilkadziesiąt wersji. Województwo łódzkie ma również swoją babkę ziemniaczaną występującą pod nazwą kugiel przedborski i znajduje się na Liście produktów tradycyjnych ewidencjonowanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Przedborski kugiel wywodzi się z kuchni żydowskiej. To właśnie w Przedborzu, małym miasteczku w powiecie radomszczańskim, gdzie do II wojny światowej zdecydowaną większość mieszkańców stanowili Żydzi był bardzo popularną potrawą. Tradycyjnie robiło się go w sobotę z tartych kartofli, kawałków tłustego mięsa wieprzowego (Żydzi kładą kawałki gęsiny), jaj, utartej bułki, przypieczonej cebuli, pieprzu i soli. Wymieszaną masę wkładało się do garnka, nakrywało i umieszczało w piecu chlebowym lub piecyku kuchennym. W niedzielę rano lekko odgrzany był znakomity. Polacy zmodyfikowali potrawę zgodnie ze swoimi gustami. Bazą stały się ziemniaki oraz wieprzowina. Kugiel po polsku to zapiekanka przygotowywana w dużych garnkach typu gęsiarka lub kociołkach. Jego podstawowe składniki to żeberka i golonka w kawałkach, nieco większych jak na gulasz i ziemniaki. Babka ziemniaczana to bardzo syta potrawa, która idealnie nadaje się na zimowe dni. Dodatkowo jej smak podkręca sos czosnkowy i surówka z kiszonej kapusty.
Składniki:
- 2 kg ziemniaków
- 4 szt. cebuli
- 400 g boczku wędzonego
- 3 jajka
- 2 łyżki mąki pszennej
- 3 ząbki czosnku
- 1 łyżka majeranku
- Sól i pieprz do smaku, po ok. ½ łyżki
- Bułka tarta do wysypania formy i posypania po wierzchu masy ziemniaczanej
- olej do posmarowania formy
- ewentualnie wszystkie przyprawy można zastąpić przyprawą do ziemniaków
Przygotowanie:
Ziemniaki obieramy i razem z jedną cebulą ścieramy na tarce na małych oczkach, jak na placki ziemniaczane. Odstawiamy. 3 cebule kroimy w kostkę i smażymy na patelni razem z pokrojonym w kostkę boczkiem ok. 1 cm. Czosnek przeciskamy przez praskę. Od masy ziemniaczanej odlewamy nadmiar wody. Starte ziemniaki, podsmażoną cebulę z boczkiem, czosnek, mąkę, jajka oraz przyprawy przekładamy do miski i dokładnie mieszamy. Babkę ziemniaczaną można również przyprawić gotową mieszanką przypraw. Gotową masę przekładamy do posmarowanej olejem i wysypanej bułką tartą formy. Wstawiamy do piekarnika o temp. 170 0 C, na około 1,5 godziny.
